O dwóch skamieniałościach śladowych z okolic Przemyśla

W okolicy Przemyśla występują bardzo ciekawe kopalne struktury pochodzenia organicznego, czyli skamieniałości, zaliczane do ichnorodzaju: Chondrites oraz Skolichnus. Struktury te często mylone były i nadal są z odciskami roślin, na przykład liści paproci, gałązek, czy korzeni. Tak na prawdę są to skamieniałości śladowe, czyli ślady działalności życiowej pozostawione w osadzie przez organizmy żywe.

Przywołane tu skamieniałości śladowe pochodzą ze skał warstw inoceramowych datowanych na późną kredę (piętra kampan-mastrycht, 83,3–72,1 mln lat temu). Ich wiek określony został na podstawie nannoplanktonu wapiennego (organizmy nie przekraczające 2–20 µm wchodzące w skład planktonu). Badane warstwy inoceramowe okolic Przemyśla należą do jednostki skolskiej Karpat zewnętrznych. 

Warstwy inoceramowe z Chondrites zaznaczone w czerwonym kółkiem  

Chondrites wygląda jak szare, rozgałęzione wstęgi o szerokości od 1 do 2 mm,  położone prawie równoległe do skały a przypominające plechę morszczynu lub rozgałęziające się korzenie. Podobieństwo do morszczynu uzasadnia nazwą Fucoides.  Nazwy taksonomiczne nadawane skamieniałościom śladowym nie odnoszą się do organizmów je produkujących ale śladów przez nie zostawionych i rozróżnianych na podstawie morfologii. Badaniem skamieniałości śladowych zajmuję się ichnologia a ich taksonomią, systematyką i nomenklaturą ichnotaksonomia. 

Chondrites zachowany w warstwach inoceramowych w Krasiczynie. 

Chondrites warstwy inoceramowe Krasiczyn

Chondrites warstwy inoceramowe Krasiczyn

Chondrites warstwy inoceramowe Cisowa koło Przemyśla

Chondrites warstwy inoceramowe Krasiczyn 

Drugą, ciekawą skamieniałością śladową Skolichnus, kiedyś zaliczony do Chondrites a obecnie uważany za osobny ichnorodzaj. Skolichnus charakteryzuje się promienistym ułożeniem cienkich tuneli o szerokości 1 mm. Powierzchnia nor jest wyłożona niewielkimi grudkami (peletami). 

Skolichnus. warstwy inoceramowe Krasiczyn 

 Skolichnus  z Krasiczynie koło Przemyśla.

 Skolichnus  z Krasiczynie koło Przemyśla.

Ichnolodzy interpretują takie skamieniałości śladowe jako ślady przemieszczania lub żerowanie organizmów dennych, głównie wieloszczetów i drobnych stawonogów. Niektóre z tych organizmów, wprawdzie potrzebują tlenu, ale mogą odżywiać się mikrobami beztlenowymi, które żyją dzięki chemosyntezie, pierwotnej formie oddychanie, starszej od fotosyntezy. 

Wieloszczet Nereis diversicolor (Wikipedia)

Współczesny wieloszczet robiący norę